Er is zoveel wat ik wil zeggen. Er is zoveel wat ik wil zeggen.

Wacht. Misschien kan ik het je tonen, even vooruitblikken. Er zal een man in beeld komen, op een grijsgelakte trap. Een fractie van een seconde zal hij denken dat de treden doodlopen tegen een houten muur, dat hij vastzit, gevangen in zijn eigen onmogelijkheid. Even zal het beeld haperen, bevriezen, maar dan zal de man traag in beweging komen, de trap afstormen en op het allerlaatste moment een grote sprong zijwaarts maken. Recht zijn kist in. Uit beeld.

Ik weet niet zeker of het een man zal zijn. Ik weet wel dat hier ergens een gat in de grond zit. Het was er altijd al, maar je ziet het voor het eerst, onder het Perzisch tapijt waarop je als kind uren lag te lezen. Je lacht je een breuk. Zonder te weten waarom. Misschien lachte net iemand naar jou en lach je terug. Of je vindt een gat in de grond gewoon grappig.

En nu. Waar wil je heen? Vooruit, en weer achteruit? Links, of toch rechts? Je wil nog wat langer door één van die vensters kijken? Doe maar. Sta ook nog even stil bij de bevroren fontein. Het blijft niet vriezen. Ik baan me intussen een weg voorbij dat plakkaat met ‘Danger de mort’ erop. Het staat midden op een pad. Naast het pad ligt een mooie tuin die zich niet laat omschrijven, maar die ik graag wil betreden. Het plakkaat daagt me uit. Het perspectief roept me dichterbij. Wat kan er nu fout gaan in een tuin? Uitglijden over een stuk fruit? Dat zou kunnen, maar je meent het toch niet werkelijk dat je daar bang voor bent? Volgens mij is het trouwens geen tuin, maar een boomgaard. Hoe dieper ik erin doordring, hoe sneller de tijd achteruit draait. Ik was gelukkig in die boomgaard, al was ik beducht voor de boer die dacht dat ik een appeldief was. Stop. Stop. Achteromkijken is niet goed. Blijven hangen in herinneringen. Stotteren in je hoofd. Veel gevaarlijker dan een stuk fruit.

Want je hebt gelijk. Er loert hier gevaar om de hoek. Wat te denken van dat eenzame mes? Die kist die elk moment kan vallen? Die toren ziet er ook behoorlijk wankel uit.

Onzin, zeg je nu?! Schilderijen en tekeningen zijn niet gevaarlijk?! Toch wel. Je kunt je serieus snijden aan de randen. Of je nek verrekken als ze niet netjes op ooghoogte hangen. Zoals hier. Inderdaad. Goed opgemerkt. Je kan er niet naast kijken. Oei. Ogen dicht nu. Dat beeld mag je niet zien, kan je beter niet zien, of anders ben je zelf gezien. Beslis maar of je die vrouw in het vizier wil nemen of niet. Voor je het weet, ben je er gloeiend bij. Vraag haar anders eens of je tussen haar benen mag kijken. Als je kijkt, ben je medeplichtig. Als je niet kijkt ook. Je wil toch liever op je stappen terugkeren? Typisch. Goed dan. Jij je zin.

Of nee. Blijf toch nog maar even bij mij. Kijk. Hier zijn wat woorden om aan te blijven hangen. Meer dan twee zelfs: “Er zijn dedie die blijven en dedie die gaan.” Is dat zo? Wie maakt de schifting? Wie vult de namen in bij de streepjes? De man met de baard en de bril op zijn stoffen zakje? Neemt hij ons in de maling? Of wil hij ons mores leren?

Hij is het dus. Nu komt de kat op de koord, de sint in de schoorsteen, de kerstboom op de paal. Er wordt mij veel duidelijk: hij speelt een dubbel spel! Die dubbele rug was een weggever. Twee rechthoeken. Twee billen. Twee peren. En jawel: ook twee citroenen. Een kleine en een grote. Moeder en kind? Of heeft de ene citroen zich de andere ingebeeld? Wil hij graag wat groter zijn en wat feller geel? Bij nader inzien is die ene peer toch ook wat zachter en sensueler dan die andere. De perfecte dubbelganger bestaat niet. Niemand kent zijn gelijke. Het idee ook dat iemand met jou zou samenvallen. Dat is al bijna even erg als de gedachte aan volstrekte eenzaamheid. Wees gerust. Hier komt een stuk fruit nooit alleen. Een ongeluk ook niet. Je hebt gelijk.

Nee, nee, hij wil je niet in je ongeluk storten, je om de tuin leiden, je voor een raadsel plaatsen. Hij maakt je deelgenoot, gooit een lijntje uit, mikt op je zintuigen. Hij lacht dan wel luidop, vraagt om stilte nog voor je iets gezegd krijgt en beweert dat hij je taal niet nodig heeft, maar toch wil hij graag weten wat je ervan denkt, je blik vertragen, de zaken ernstig nemen, bij nader inzien. Waarom anders tekenen en schilderen? Hij is speeldriftig, kan het niet helpen dat hij van strepen en rondingen houdt, van banaal over brutaal tot carnaal gaat in één bezielde beweging. In zijn wereld zweven bruine bananen in het blauw, wordt een kleine kerstboom een fiere meiboom en spant hij de broeksriem aan tot een halsband. Voel je dat?

Het is zo. Het is zo.

Hij is onmogelijk? Misschien. Maar is het zijn schuld als jij op de onmogelijkheid blijft stuiten? Je hebt veel te lange tenen. Hij plaatst obstakels op je weg, maar hoe kan hij je anders doen verlangen, naar het beeld, naar hem, naar de wereld voorbij de tekening? Zijn vlakken wensen een ruimte te worden, zijn stippen willen opbollen onder je aanraking en zijn vlaggen snakken naar een windvlaag. Misschien droomt de ene citroen ervan om echt te zijn en denkt hij verkeerdelijk dat de andere citroen echter en daardoor vrijer is. Verlangt niet elk beeld ernaar om werkelijkheid te worden en voor even voluit te leven, of wil de werkelijkheid net in een beeld gevat worden en zo blijvend zijn, voortduren? Een eeuwig rottende banaan. Stel je voor. Van een onmogelijkheid gesproken.

Je bent trouwens zelf onmogelijk. Je hoeft niet alles te vergeven, maar heb toch wat medeleven. Het gaat er niet om of hij het bij het rechte eind heeft, als een zot de waarheid spreekt of schaamteloos verwarring zaait. Kijk nog maar eens. Hij is een spoorzoeker die zijn voetstappen uitwist door er telkens opnieuw overheen te lopen, even vastberaden als onbezonnen. Weet je toevallig zelf nog langs waar je bent binnengekomen, wat de kortste weg terug is, gesteld dat je die wil nemen? De ingang is ook de uitgang? Vanzelfsprekend. Dat zeg ik toch al de hele tijd. De tegenspraken heffen zich op terwijl je erbij staat, maken ruimte voor een mogelijkheid, een weg uit het niet-weten, door samen te blijven hangen, te lachen, blij te zijn. Blijf dus nog even. Er is zoveel wat ik nog wil zeggen.